 |
Co to jest kultura?
Poj�cie kultury i dok�adne informacje wyja�niaj�ce ten termin. Definicja kultury napisana w spos�b zrozumia�y.
kultura -
Alfred Louis Kroeber i Clyde Kluckhohn zebrali ponad sto definicji kultury, a liczb� t� z pewno�ci� mo�na by znacznie powi�kszy�.
a) Kultura jest zwi�zana z cz�owiekiem na wiele sposob�w: cz�owiek jest jej tw�rc�, a zarazem jest przez ni� kszta�towany; za pomoc� wyra�a swoje potrzeby, emocje i wra�enia, spo�ytkowuje j� organizuj�c sobie �ycie; cz�owiek tworzy kultur�, jest jej nosicielem i odbiorc�, a tak�e manipuluje kultur� jako pewnym narz�dziem w �yciu zbiorowym.
b) Kultura jest zjawiskiem ponadjednostkowym (spo�ecznym). Kultura jest zwi�zana przede wszystkim z cz�owiekiem jako istot� prowadz�c� spo�eczny tryb �ycia. Wprawdzie kszta�tuje indywidualne �ycie ludzi, a poszczeg�lne jednostki mog� wnosi� do jej skarbnicy powa�ny wk�ad, ale istnieje tylko dzi�ki �yciu zbiorowo�ci. W ramach zbiorowo�ci jest przekazywana w przestrzeni i w czasie, tzn. ulega dyfuzji, mo�e te� by� kumulowana na drodze gromadzenia do�wiadcze� w procesie przekazu pokoleniowego. Kultura jest sposobem organizacji �ycia zbiorowego, cho� zarazem organizuje �ycie jednostki w zbiorowo�ci oraz tworzy jej profil psychiczny.
c) Kultura jest regularna. Do kultury zaliczamy zjawiska rozgrywaj�ce si� w zbiorowo�ci (zachowania, prze�ycia oraz ich materialne i niematerialne efekty), kt�re odznaczaj� si� powtarzalno�ci� i kt�re w zwi�zku z tym mo�na ujmowa� w prawa. Regularno�� zachowania lub reakcji nie musi by� jednoznaczna z cz�stotliwo�ci� ich wyst�powania, np. koronacja, kt�ra jest elementem kultury (niekt�re jednostki bior� w niej aktywny udzia�, ale tylko jedna jest koronowana). Wz�r ten istnieje w �wiadomo�ci przewa�aj�cej cz�ci zbiorowo�ci, jest dla niej sensowny i zrozumia�y. Powtarzalno�� wzoru polega na trwa�o�ci jego znaczenia w umys�ach cz�onk�w spo�ecze�stwa. Ka�d� zbiorowo��, nawet najprostsz�, cechuje pewne zr�nicowanie kulturowe, cho�by zwi�zane z istnieniem p�ci, kategorii wieku, pozycji spo�ecznych. W ka�dej zbiorowo�ci istnieje pewne zr�nicowanie wynikaj�ce z odmienno�ci indywidualnych temperament�w, osobowo�ci, do�wiadcze� i los�w. Inn� przyczyn� zr�nicowania zachowa�, postaw, prze�y� indywidualnych jest to, �e bod�ce, na kt�re s� one reakcj�, nigdy nie s� identyczne. Dla Ralpha Lintona do zaliczenia danego zjawiska do sfery kultury niezb�dny jest jego zwi�zek z przynajmniej dwoma cz�onkami okre�lonej zbiorowo�ci. Postawa, ocena, zachowanie lub prze�ycie pojedynczej osoby nie powinny by� uznane za przejaw kultury, lecz traktowane jako zjawiska jednostkowe. Ka�dy nowy element dorobku zbiorowego ma u swego pod�o�a odchylenie od tradycyjnego, obowi�zuj�cego lub po prostu powszechnego czy cz�stego sposobu zachowania, my�lenia lub warto�ciowania.
d) Kultura jest zbiorem zjawisk wyuczonych. Kultura nie jest przekazywana na drodze biologicznej, za po�rednictwem gen�w, ale w procesie uczenia si�. Do zjawisk kulturowych nie nale�y wi�c pot na czole biegn�cego cz�owieka, ale spos�b jego wycierania. Mo�na uczy� si� kultury w spos�b celowy i �wiadomy, ale r�wnie� w spos�b nieintencjonalny, a nawet nie�wiadomy. Do kultury mo�e nale�e� wszystko, czego cz�owiek mo�e si� nauczy�. Philip Bagby wszystkie te zjawiska nazywa zachowaniami, przy czym dzieli je na zachowania zewn�trzne i wewn�trzne. Te pierwsze s� �atwo obserwowalne, drugie za� trudniej dost�pne, gdy� zachodz� w psychice jednostek i mog� by� obserwowane lub przekazywane tylko po�rednio.
|
Copyright
© cotojest.info 2007
Wszelkie prawa zastrze�one. |
